Klaas Cnossen zette met succes een therapeutisch bad in om twee verzwakte dieren er bovenop te helpen. ‘Een koe is een koe en niet zomaar een productiemiddel’, stelt de melkveehouder.

We schrijven woensdag 28 april. Het is aangenaam lenteweer in de Friese Greidhoeke. Lopend door zijn grazende melkveestapel is Klaas Cnossen op zoek naar Akke 195, de koe met halsbandnummer 262. Helemaal achterin het perceel ligt ze heerlijk te herkauwen in de stralende voorjaarszon. Begin maart maakte de Friese melkveehouder zich nog ernstige
zorgen over de toekomst van deze koe. ‘Ze lag schrikkerig en te ver naar voren in de box en wilde niet meer opstaan’, zo vertelt Cnossen, die op dat moment meteen dierenarts Susan van Eck inschakelt. ‘Een koe die blijft liggen; ik vind het als veehouder verschrikkelijk om te zien. Zo’n koe drinkt niet, vreet niet en mankeert duidelijk wat.’

Kopziekte

Uit bloedonderzoek blijkt dat Akke 195 kampt met kopziekte, als gevolg van een magnesiumtekort. ‘Waarschijnlijk heeft ze afgelopen winter te veel herfstkuil gevreten.
Ik denk dat een teveel aan kalium de magnesiumopname heeft geblokkeerd’, zegt Cnossen. Bij het dier wordt ook spierschade geconstateerd. Vermoedelijk is ze in wankele toestand besprongen door een tochtige soortgenoot en daarbij ten val gekomen. Dierenarts Van Eck
spreekt haar zorgen uit over Akke 195. Ze twijfelt of het dier nog een kans maakt. Cnossen wil liever niet meteen tot euthanasie overgaan, waarna Van Eck aangeeft dat het therapeutische bad van Cees Wiedijk mogelijk nog een uitweg biedt. Cnossen is blij met
die mogelijkheid en neemt contact op met Koebad.frl. ‘Eerder was die optie er niet.’

Akke 195 in het thearepeutische bad.

Cnossen dient de verzwakte koe Novem toe, een pijnstiller. De melkveehouder is zich ervan bewust dat het dier niet langer dan 6 uur op dezelfde zijde mag liggen. Wisselt ze niet van kant dan is de kans groot dat er ernstige spier- en zenuwschade optreedt. Wiedijk en Cnossen voeren telefonisch overleg om een inschatting te maken of een therapeutisch koebad zinvol is. Dat is het geval, zo blijkt. Akke 195 kan haar achterpoten nog gebruiken, heeft geen melkziekte en wordt niet vervoerd met een heupklem.
Zo’n heupklem is uitsluitend bedoeld om een dier voorzichtig op te tillen. Cnossen laat Wiedijk maar wat graag aanrukken met het koebad, ook al is er geen garantie op succes. ‘Iedere koe krijgt bij ons een tweede kans.’

‘Alsof ik haar pijn voel’

Terwijl Wiedijk zich met het bad en een tank met warm water naar de boerderij spoedt, legt Klaas Cnossen Akke 195 voorzichtig op een brancard. Daarbij wordt hij geholpen door zijn buurman Rein Altenburg, die ook zeer begaan is met het welzijn en lot van het dier.
Onder begeleiding van Wiedijk wordt de koe met zorg en aandacht in het bad gelegd. Met behulp van een dikke slang wordt het koebad vervolgens in no-time gevuld met 2.500 liter warm water (40 graden). Cnossen kan dat niet aanzien. Hij heeft last van reumatische
rugpijn en wil de koe niet zien spartelen. ‘Als ik een koe zie worstelen dan is het net alsof ik haar pijn zelf ook voel. Dat zal wel tussen de oren zitten’, zegt de melkveehouder.
Even later ziet hij wel met eigen ogen hoe Akke 195 in het bad omhoog is gekomen. Vanwege de opwaartse druk zorgt het water voor veel verlichting bij het opstaan. Het bad is voorzien van een ruif, zodat het dier al drijvend in het water kan vreten. Intussen bevordert het warme water de doorbloeding.
Het geduld van Cnossen wordt op de proef gesteld. Na haar eerste therapeutische bad gaat Akke 195 meteen weer liggen. Dit herhaalt zich de dagen erna nog twee keer. Cnossen geeft de moed echter niet op. ‘Ik ben gehecht aan mijn koeien. Ik ken ze allemaal, ook hun karakter. Deze koe heeft van mij meerdere kansen gekregen. Dat was niet tegen beter weten in. Zodra er sprake is van onnodig lijden, kies ik voor euthanasie. Daar was nu zeker geen sprake van.’

Klaas Cnossen: ‘Een koe die blijft liggen; ik vind het verschrikkelijk om te zien.’ Foto’s: Bouke Poelsma en fam. Cnossen

Inzet beloond

Na haar vierde therapeutische sessie loopt Akke 195 heel voorzichtig op eigen kracht het bad uit. Klaas Cnossen, Cees Wiedijk en Rein Altenburg zien hun inzet beloond. ‘Dat was zo’n mooi moment. Het bezorgde me een heel goed gevoel’, vertelt de melkveehouder, die het dier vervolgens iedere dag vooruit ziet gaan en haar aan nog drie therapeutische sessies onderwerpt. Cnossen laat de koe in een strohok op krachten komen. Hekwerk acht hij niet nodig, aangezien de koe haar tijd vooral liggend doorbrengt. ‘Op een gegeven moment was ze toch zelf
het erf opgelopen. Volgens mij had ze gewoon weer zin in een bad’, aldus Cnossen, die door Rein Altenburg op
de loslopende koe wordt geattendeerd. ‘Ik dacht eerst nog dat hij een grapje maakte.’
Bijna twee maanden na de diagnose kopziekte en spierschade is Akke 195 er weer helemaal bovenop. De zorg en aandacht van Cnossen heeft haar goed gedaan. Het dier heeft een mooi koekalf op de wereld gezet en is weer volop in productie.

‘ZE DANSTE ALS
EERSTE KOE DE WEG
WEER OVER’

Cnossen: ‘We weiden onze koeien ’s ochtends aan de andere kant van de doorgaande weg. Dat is voor Akke 195 allerminst een probleem. ‘Ze danste als eerste koe de weg over’, zo vertelde Rein Altenburg me laatst.’

Positieve reacties op Instagram

Een behandeling in het therapeutische bad kost € 240. Cnossen hoeft voor de zeven sessies met Akke 195 niet het volle pond te betalen. Hij is naar eigen zeggen een ‘schappelijke prijs’ kwijt. ‘In geval van euthanasie was ik een koe en een kalf kwijtgeraakt. Het opfokken van een pink kost me ook zo €2.000’, aldus Cnossen, die veel tijd en energie
in Akke 195 heeft gestoken. ‘Dat heb ik voor een dier over.’
Cnossen maakt dit voorjaar nog een keer gebruik van het koebad. Ook de koe met halsbandnummer 247, Akke 192, kampt namelijk met kopziekte. Dit keer wordt er gelukkig
geen spierschade geconstateerd. Na vier therapeutische sessies knapt het dier zienderogen op. De Friese melkveehouder laat de koe daarna nog even buiten de koppel op krachten
komen.
Cnossen deelt zijn ervaringen op Instagram. Via dit sociale medium ontvangt hij veel positieve reacties, uit binnen- en buitenland. ‘Ik vind het leuk om burgers te laten zien wat we doen en daarbij tekst en uitleg te geven. Het bad is geen wondermiddel maar een
diervriendelijke methode om koeien weer in de benen te krijgen.’

Bedrijfsprofiel

Klaas Cnossen (64) heeft samen met zijn vrouw Alie een melkveebedrijf in het Friese Reahûs. Ze hebben 58 melk- en kalfkoeien en 37 stuks jongvee. Cnossen heeft 34 hectare in gebruik, waarvan 26 hectare pacht en 8 hectare erfpacht. Het rollendjaargemiddelde is 9.500 liter, met 4,60 % vet 3,58 % eiwit. Cnossen melkt met een SAC-melkrobot. Hij levert VLOG-melk aan FrieslandCampina. Bedrijfsopvolger Cornelis heeft een baan buiten de deur.

Vorig artikelWaar en hoe melken we in 2050?
Volgend artikelNiet meer gewenst