‘Dit was de uitgestoken hand die we hadden moeten pakken en die we niet hebben gepakt. Nu is het God zegene de greep waar we gaan belanden.’ Dat zei Hendrik Galema, voorman van de jonge Friese boeren, vanmiddag op het drukbezochte melkveehouderijsymposium van magazine Melk van het Noorden in Leeuwarden.
Galema vertelde dat de overheid serieus aan het bewegen was op het gebied van langjarige structurele vergoedingen voor agrarisch natuurbeheer. ‘LNV wilde tot 2040 garant staan voor vergoedingen aan boeren op gebied van agrarisch natuur- en landschapsbeheer.’ Ook stelde hij dat 95% van de jonge boeren in Noord-Nederland prima uit de voeten kan met de aangeboden GVE-norm per hectare. ‘Alleen een klein hoekje in Drenthe zit boven de 2,3 GVE per hectare, de rest van de melkveehouders in het Noorden zit daarop of eronder.’
Hoe nu verder
Des te spijtiger vindt Galema het dat het akkoord er niet komt. ‘Wij vonden dat er genoeg perspectief in zat om nog niet op te stappen.’ Hoe het nu verder moet? ‘Ik heb het idee dat Adema het een beetje heeft gehad met LTO en met ons nog wel een beetje de neus vooruit durft te houden. Laten we daar maar wat hoop uit putten.’
Datema: ‘Erg teleurgesteld’
Ook Alex Datema, directeur Food & Agri van Rabobank Nederland, toonde zich erg teleurgesteld over het klappen van het Landbouwakkoord. ‘Van wat ik nu ook van Hendrik hoor vraag ik mij af: was dit het moment wel om eruit te stappen?’ Een definitief oordeel daarover wil hij volgende week vellen, als de inhoud van het akkoord bekend wordt en wordt besproken in de Tweede Kamer.’ Een akkoord was volgens hem hard nodig om weer beweging in de sector te krijgen. Ook was het akkoord een kans om als sector maximaal invloed te houden op het beleid. ‘Het voelt voor mij een beetje dat we die kans nu laten lopen.’
Rabo beloof forse rentekorting
Woensdag werd bekend dat Rabobank € 3 miljard heeft gereserveerd voor het verduurzamen van de landbouw in Nederland. Dit bedrag is gereserveerd om boeren die op een van de vijf transities – omschakelen, innoveren, extensiveren, verplaatsen of stoppen – willen bewegen te helpen met gunstige financieringsvoorwaarden. ‘Een bedrijf moet een plan hebben, dat plan moet goed scoren op duurzaamheid en financiële zekerheid. Maar als dat plan zo in elkaar zit dat die financiële duurzaamheid pas over vijf jaar wordt bereik, dan moeten wij zorgen dat dit plan de eerste vijf jaar wel gefinancierd is. Dus wij moeten de moeilijke periode van de eerste vijf jaar overbruggen voor deze ondernemer.’
Hoe? ‘Dat gaan we doen met rentekortingen die fors hoger liggen dan de eerder genoemde 0,2%. Verder met ruimte aflossingstermijnen en wellicht ook aflossingsvrije termijnen. Landbouwakkoord of niet, na de zomer gaan we dit uitrollen.’ Hij vertelde wel financiering van PAS-melders verboden is. ‘Dat is wel een dilemma.’
Vertrouwen is er niet
Ook directeur Klaas de Jong van A-ware had graag een Landbouwakkoord gezien. ‘Maar dan moet het ook een goed akkoord zijn en mijn idee is dat dat vertrouwen er gewoon niet is in de overheid.’ De Jong maakt zich zorgen over de halvering van het aantal runderen in de EU in 50 jaar tijd, terwijl er wereldwijd twee keer zoveel runderen bijkomen, met een impact op het milieu die veel groter is dan in Europa en zeker in Nederland. Hij waarschuwt voor de risico’s op grotere voedseltekorten bij blijvende politieke inzet op minder vee. ‘Zelfs zonder Farm to Fork wordt het gevaar op voedseltekorten steeds groter.’
Sleutelpositie koe in kringloop
Ook wees De Jong op de sleutelpositie van de koe in de kringloop, die van gras op marginale grond veel eiwitrijke producten maakt en ook zorgt voor mest. ‘De belangrijke rol van de koe in het voedselsysteem wordt enorm onderschat.’ Verder stelde De Jong dat er geen mestprobleem is in Nederland, eerder een tekort aan dierlijke mest. En dat er beleid wordt gemaakt op basis van verkeerde feiten. ‘Verdiep je nu eens goed in de feiten rondom melkveehouderij en haar vermeende rol in slechte waterkwaliteit of broeikasgassen, dan kom je echt tot heel andere conclusies dan die de politiek nu trekt.’
Weinig krimp in Noorden
De drie sprekers zijn er wel van overtuigd dat de meeste ruimte voor de melkveehouderij de komende jaren in Noord-Nederland ligt. ‘Omdat er hier meer ruimte is, meer grond en minder mensen. Ik verwacht een daling van de veestapel in Nederland van 30%, maar die zal er in Noord-Nederland niet of veel minder zijn’, aldus Datema.
