Tussen november 2021 en april 2022 behaalden melkveehouders gemiddeld bijna € 8 per 100 kilo melk meer marge dan een jaar eerder. Veevoerprijzen stegen echter sterk door en slurpen veel marge weg, waarschuwt accountant Arend Hoekstra. ‘We koersen op 20 cent voerkosten per 100 kilo melk.’

‘De prijzen voor verschillende mengvoerbrokjes en losse grondstoffen ligt momenteel wel tweemaal zo hoog als twee jaar geleden. Als je daar naar kijkt en bij stilstaat, schrik je er gewoon van’, zegt Arend Hoekstra van accountantskantoor Van der Veen & Kromhout. Hij zette de cijfers op een rij voor de periode november 2021 t/m april 2022 (het afgelopen halfjaar), met daarnaast diezelfde periode precies een jaar eerder (zie tabel).
Het eerste wat daarbij opvalt is dat de melkproductie gemiddeld 7 procent lager lag. De mindere kwaliteit ruwvoer van afgelopen voorjaar en zomer is daar vooral debet aan. Aan de opbrengstenkant is het natuurlijk de omzet, door hogere vleesprijzen, maar vooral de hogere melkprijs die een enorm verschil maakt. Ten opzichte van de vergelijkende periode lag die al meer dan 10 cent per 100 kilo melk hoger en inmiddels is dat nog een paar cent meer. Dat geldt echter ook voor de voerprijzen, waarschuwt Hoekstra. ‘Na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne zijn die fors doorgestegen. Voer was vorig jaar met gemiddeld 13 cent per 100 kilo melk al fors duurder. Maar het afgelopen half jaar zaten de voerkosten al op 16,3 cent.  En op basis van de sterke verdere stijging vanaf eind februari, ben ik bang dat we over heel 2022 afstevenen op een gemiddelde voerprijs van rond de 20 cent per 100 kilo melk.’

Alles blijft duur

Doordat de melkprijs historisch hoog is, is de marge nog altijd hoger dan een jaar eerder. Echter, lang niet alle melkveehouders ervaren dat zo. Enerzijds natuurlijk omdat het hier om een gemiddelde gaat, maar meer nog omdat er de afgelopen weken ook forse rekeningen voor bijvoorbeeld kunstmest en loonwerk binnenkwamen.
Daarnaast is er logischerwijs altijd de vrees dat de melkprijs eerder en vlotter weer een keer daalt dan de voerprijzen. ‘Ik wil niet de onheilsprofeet uithangen, maar historisch gezien betekent een snel stijgende melkprijs meestal ook dat die weer hard onderuit gaat’, stelt Hoekstra. ‘En bij het huidige kostenniveau, zelfs als dat weer enigszins afzwakt en ‘normaliseert’, kan bijna geen melkveehouder iets overhouden bij een melkprijs van 35 cent of lager. Terwijl ruim een jaar geleden de melkprijs gemiddeld maar net boven dat niveau lag.’
De bedrijfsadviseur stelt erbij dat hij geen directe serieuze daling voorziet voor de melkprijs, maar dat geldt net zo goed voor de kostprijs. ‘Naast het voer is vooral ook de energie en brandstof door de oorlog in Oekraïne de laatste maanden duurder geworden en dat houdt aan. Melkveehouders die eerder berekenden dat een investering in bijvoorbeeld zonnepanelen voor hen niet loonde, doen er dan ook goed aan om de rekenmachine nogmaals ter hand te nemen.’

Kunstmest op voorraad

Hoge melkprijzen én kosten. Is het glas halfvol?

Wat opvalt uit de vergelijking van cijfers met vorig jaar is dat de kosten voor meststoffen relatief niet veel stegen, terwijl de kunstmestkosten wel een keer of vier hoger liggen. Dit komt waarschijnlijk doordat veel melkveehouders nog letterlijk kunstmest op voorraad hadden liggen en dit voor de eerste snede hebben benut. Een deel daarvan hoopt en gokt op een prijsdaling en koos ook bewust dit voorjaar of winter niet voor het hele jaar in te kopen, zoals andere jaren op de meeste bedrijven gebruikelijk is. Daarbij is er ook aantoonbaar een aanzienlijke groep melkveehouders die minder kunstmest strooit, vooral na de eerste snede. ‘Sturen op kwalitatief hoogwaardig ruwvoer is natuurlijk essentieel. Dus te zuinig zijn, is vaak niet handig. Desalniettemin is een stukje extra bewustwording over het kunstmestgebruik, ingegeven door de veel hogere prijzen, ook niet verkeerd’, stelt Hoekstra.
Hij verwacht ook dat melkveehouders meer werk gaan maken van het goed benutten van hun eigen drijfmest. Dat kan in deze nieuwe realiteit echt lonen. Net als het investeren in eigen energievoorziening via bijvoorbeeld zonnepanelen of een kleine windturbine. ‘De problemen in Oekraïne en Rusland, en daarmee de nasleep daarvan, lijken lang aan te houden. En daarmee blijven energiekosten waarschijnlijk langere tijd op een hoog niveau.’

‘Zelf telen van krachtvoervervangers sneller interessant’

Een derde punt is de verwachting dat telen van krachtvoervervangers op eigen grond een boost krijgt. ‘Tot nu toe kozen veehouders vaak voor het gemak van verpachten of bewust niet bijpachten van extra grond, wat economisch gezien ook interessanter was. Ook als dat betekende dat daardoor meer voer moest worden bijgekocht. Maakte je een rekensom, dan hadden deze melkveehouders tot voor kort vaak gelijk. Die rekensom ligt momenteel echt anders. Als je verwacht dat ook het hoge prijsniveau van krachtvoer aanhoudt, moet je serieus je teeltplan voor komend jaar onder de loep nemen.’

Verwachtingsmanagement

Hetzelfde geldt natuurlijk voor het al dan niet doorvoeren van grote investeringen en, vaak relatief kleinere, herinvesteringen. Door schaarste aan arbeid, materialen en grondstoffen liggen de tarieven hiervoor vaak immers snel 20% hoger dan vorig jaar. Waarbij de levertijd ook nog eens een probleem is. ‘Vooral voor grote investeringen acht ik het zaak om goed na te denken of een pas op de plaats nu niet handiger is. Datzelfde geldt ook voor herinvesteringen. Verwacht je dat de inflatie en hoge prijsniveaus nog lang aanhouden, dan moet je nu handelen. Geloof je dat we snel in een recessie komen en dat daardoor veel zaken in prijs dalen, dan wacht je nog even af. Het belangrijkste op dit gebied is nu: denk zelf goed na wat jouw eigen verwachting is en handel op basis daarvan.’

Vorig artikelEen beetje visie zou ons al geweldig helpen Mark
Volgend artikelRealistische en strategische rekenaars