Ervaring en kennis van een adviseur kun je niet zomaar vervangen. Toch kunnen online tools van toegevoegde waarde zijn. Veevoerdeskundige Frens Hoeve ontwikkelde in dat kader melkveeanalyse.nl. Een praktisch hulpmiddel voor voervoorlichters die een probleem op een melkveebedrijf van alle kanten willen bekijken.

De meeste melkveehouders staan er niet dagelijks bij stil: maar in de kern is het goed laten functioneren van een melkveebedrijf een complex geheel. Veel factoren zijn van invloed op de productie. Dat komt omdat het op een melkveebedrijf draait om levende
wezens. De melkproductie van de koeien staat onder invloed van diverse factoren als gezondheid, fokkerij, huisvesting en voeding. En daar komt bij dat de meeste melkveehouders het grootste deel van het voer voor hun koeien ook nog zelf produceren.
Kortom: er is sprake van diverse bedrijfsprocessen waarbij van alles mis kan gaan.

Grondig analyseren

Een voorbeeld. Een melkveehouder in het westen van het land wijst zijn adviseur, Marco de Bruin van Kruyt Veevoeder in Gouda, op het gezakte eiwitgehalte in de melk. ‘Bij het bezoeken van het bedrijf, probeer ik diverse factoren in beeld te krijgen, die mogelijk een rol kunnen spelen’, vertelt De Bruin. ‘Want een te laag eiwitgehalte kan verschillende
oorzaken hebben. Je denkt misschien het eerst aan een tekort aan eiwit in het rantsoen. Maar het kan ook komen door een te krap energieaanbod in de pens. En ook een gebrek aan structuur in het voerrantsoen kan van invloed zijn. Het is dan ook zaak om niet te snel conclusies te trekken, maar grondig te analyseren wat er speelt’, aldus De Bruin.

Verbetermogelijkheden

‘Melkveehouders verwachten van een adviseur die regelmatig over de vloer komt, meestal via de mengvoerleverancier, dat hij of zij goed zicht heeft op wat er binnen het bedrijf gebeurt, de vinger kan leggen op zere plekken en adviseert over verbetermogelijkheden’, vertelt Frens Hoeve van Speerstra Feed Ingredients. Jarenlang was Hoeve zelf zo’n adviseur die vrijwel dagelijks bij melkveehouders te vinden was. ‘In 1987 ben ik begonnen in de buitendienst van een mengvoerbedrijf en was ik vooral bezig met het ondersteunen van melkveehouders bij het goed voeren van hun melkvee. Sinds die tijd heb ik de gewoonte om alle informatie die ik tegenkom over de technische aspecten van de
melkveehouderij te verzamelen en op te slaan in een database. Dat zijn vaak artikelen en onderzoeksverslagen over veevoeding, maar ook over allerlei andere onderwerpen die raakvlakken hebben, bijvoorbeeld onderzoek naar klauwgezondheid of het optimaliseren
van de voederwinning.’
Bijna vijftien jaar geleden benutte Hoeve zijn uitgebreide database voor het schrijven van het boek ‘Professionele rundveevoeding’. ‘Maar ik had het idee dat ik er nog meer mee kon doen. Dat heeft geleid tot het programma melkveeanalyse. nl. Het is een online softwarepakket. Adviseurs kunnen het gebruiken om een probleem in te voeren dat ze
tegenkomen op een melkveebedrijf. Het programma zet vervolgens op een rij wat de meest waarschijnlijke oorzaak is’, aldus Hoeve. Sinds 2018 werkt hij bij Speerstra Feed Ingredients van waaruit hij van melkveeanalyse een gebruiksvriendelijke online tool
wist te maken.

‘HET IS ZAAK NIET TE
SNEL CONCLUSIES
TE TREKKEN MAAR
EERST GRONDIG TE
ANALYSEREN’

Speerstra gebruikt het programma als extra service voor klanten, meestal mengvoerbedrijven, die veevoederadditieven kopen. Zij kunnen gratis gebruik maken van de tool.

Het loopt niet

Hoeve merkt dat daar veel belangstelling voor bestaat. ‘Als adviseur krijg je vaak van een boer te horen: ‘Het loopt niet’. Je gaat naar de stal en beoordeelt het voer. Hoe is de kwaliteit, maar ook hoe het is gemengd. Je kijkt naar de koeien. Je let bijvoorbeeld op herkauwactiviteit en hoe de mest eruit ziet. Als je zo’n ronde over het bedrijf maakt, heb je
al gauw een stuk of dertig punten gecheckt. Stel: veel punten zijn goed, maar vijf punten wijken af. De vraag is dan hoe je die vijf punten herleidt naar de constatering van de melkveehouder dat ‘het niet loopt’, dus naar een mogelijke oorzaak of oorzaken. Daar
kan zo’n tool bij helpen. Alles wat je op het bedrijf tegenkomt, wat niet optimaal is, klik je aan. Het programma maakt vervolgens een lijst met mogelijke oorzaken. De oorzaak die het meest aannemelijk is, staat bovenaan. Het programma oogt simpel en is eenvoudig te
bedienen, maar achter de schermen zijn duizenden formules actief op het moment er problemen worden ingegeven.’

Programma vooral in trek bij kleine mengvoerbedrijven en jonge adviseurs

Adviseur Marco de Bruin gebruikt het programma vooral om zijn eigen bevindingen te toetsen. ‘Het is goed om een bevestiging te krijgen van je eigen conclusies. Daarnaast laat het programma ook mogelijkheden zien waar je in eerste instantie niet altijd aan denkt’, zegt De Bruin. ‘Melkveeanalyse houdt mij scherp, en daarmee draagt het bij aan betere adviezen voor de melkveehouder.’
Het programma is het meest in trek bij adviseurs die werken voor kleinere mengvoerproducenten. Dat vindt Hoeve logisch. ‘Bij de grote jongens als Agrifirm, ForFarmers en De Heus kunnen de voorlichters terugvallen op een batterij aan specialisten. Die zijn er bij de kleinere bedrijven veel minder. Daarnaast zien we dat vooral jongere voervoorlichters, die nog niet kunnen bogen op een jarenlange praktijkervaring, het programma gebruiken als naslagwerk en steun in de rug.’

Bij de tijd

Een adviseur die zo nu en dan melkveeanalyse.nl bij zijn werk gebruikt is Rick Massink, werkzaam bij mengvoederbedrijf Klein Hekkelder in Voorst (Gld.). Hij is enthousiast over
de mogelijkheden. ‘Het programma bevestigt vaak dat je het in de goede richting zoekt. Maar het wijst je ook op mogelijk andere oorzaken van een probleem’, aldus Massink.
‘Nog een voordeel is dat je een eventueel probleem samen met een melkveehouder kunt analyseren en tot een conclusie kunt komen. Vaak heb je als adviseur al snel een idee van wat er moet gebeuren om het beter te laten lopen. Mijn ervaring is dat je de melkveehouder daar het best van kunt overtuigen als je kunt onderbouwen hoe je naar een conclusie toewerkt.’
Massink stelt vast dat het programma goed bij de tijd is. ‘Recent is er bijvoorbeeld een nieuwe module aan toegevoegd over het zeven van mest.
Resultaten van het zeven van mest, iets wat we als adviseurs regelmatig doen, kun je invoeren. Het programma helpt om tot een betere beoordeling
van de resultaten te komen.’

Nadelen

Kent het programma ook nadelen? Zowel De Bruin als Massink constateren dat melkveeanalyse.nl wel vraagt om de nodige achtergrondkennis. ‘Soms laat het programma behoorlijk lange lijsten zien van mogelijke oorzaken van een probleem. Vaak kun je die lijsten wel korter maken als je extra informatie invoert. Toch moet je kennis van zaken
hebben om de uitkomsten goed naar de stal te kunnen vertalen.’

Vorig artikel‘Deurdonderen’ met eigen hengel
Volgend artikelPionieren met stromest in ligboxenstal