Het fosfaatrechtenstelsel is een chaos. Dat is de kern van het betoog van de Vereniging van Agrarisch Recht Advocaten in een brandbrief aan landbouwminister Carola Schouten. De vereniging vraagt de minister met klem om voor het einde van het jaar duidelijkheid te verschaffen aan melkveehouders.
In de brief staat dat honderden melkveehouders al maanden in onzekerheid verkeren over hun fosfaatreferentie. Ze lopen helemaal stuk op de trage procedures van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Er is te weinig capaciteit om alle fosfaatzaken individueel te toetsen. ‘Zorg ervoor dat de capaciteit van de juridische afdeling onmiddellijk wordt vergroot zodat melkveehouders voor het eind van dit jaar nog duidelijkheid hebben over hun situatie’, zeggen de advocaten. Ze stellen dat het ministerie door een behoorlijke puinhoop heeft gemaakt van het fosfaatrechtenstelsel.
Fnuikend voor vertrouwen
‘Voor veel melkveehouders is de ontstane situatie juridisch nu uitzichtloos.’
De vereniging springt met name in de bres voor melkveehouders die voor of op 2 juli 2015 – de peildatum voor de fosfaatrechten – investeringsverplichtingen aangingen om het bedrijf uit te breiden. Onbegrijpelijk vinden de advocaten het dat deze groep wel is aangemerkt als knelgeval, maar uiteindelijk niks heeft gekregen omdat de groep volgens de toenmalige minister niet goed was af te bakenen. Terwijl er op basis van jurisprudentie voldoende kennis aanwezig was om dat wel goed te doen. ‘Voor veel melkveehouders is de ontstane situatie juridisch nu uitzichtloos. De melkveehouder kan nergens meer terecht voor een tijdig juridisch oordeel. Dat is fnuikend voor het vertrouwen in de rechtsstaat’, stelt de vereniging.
Onzekerheid bij boeren
Leon Veltman van Fosfaatrecht.nu, handelaar in fosfaatrechten, herkent de geschetste problemen. Hij ziet – ook los van de hiervoor geschetste knelgevallenproblematiek – dat melkveehouders deze weken erg worstelen met fosfaatrechten. ‘Melkveehouders lopen met tal van vragen rond die maar niet beantwoord worden. Hoe hoog worden de boetes als je een beetje boven je fosfaatreferentie produceert? Hoe komt je uit met de melk op het einde van het jaar? En je kunt nog zo goed de fosfaatplanner bijhouden, als je denkt de ene dag onder je plafond te zitten, kun je een dag later er ineens weer boven zitten. Dat geeft onzekerheid.’
Volgens CRV dreigt ongeveer een derde van de Nederlandse melkveehouders meer fosfaat te produceren dan waar zij in rechten over beschikken. ‘Voor veel melkveehouders geldt dat zij niet bewust te veel melkvee aanhouden. Het is gewoon niet altijd duidelijk hoe de gemiddelde fosfaatproductie per koe wordt berekend en hoe dit uitvalt op hun bedrijf’, stelt Veltman. Ook ziet hij bij boeren veel onzekerheid over de uiterste datum waarop een transactie van fosfaatrechten kan worden gemeld die nog in 2018 moet worden uitgevoerd. ‘Daar kan ik helder over zijn. Als je de transactie uiterlijk op 31 december 2018 meldt bij RVO, is het altijd goed.’
Coulanceregeling
De onzekerheid over tal van zaken is voor de NMV aanleiding om te pleiten voor een coulanceregeling. Dit valt volgens de boerenbelangenbehartiger te rechtvaardigen door alle onzekerheden die er het afgelopen jaar geweest zijn. ‘Veel bezwaren en beroepen op de knelgevallenvoorziening zijn nog niet afgerond. En er was de intrekking van de rechten van vleesvee. Hiermee zijn melkveebedrijven die deze rechten dachten te hebben aangekocht of verkregen, maar welke vervolgens weer zijn afgenomen, voor een dilemma geplaatst. Om nu nog bij te sturen is een onhaalbare klus voor deze melkveehouders. Niet omdat zij niet willen, maar omdat de bank op zo’n korte termijn geen financiële mogelijkheden biedt.’
Dagprijzen
Ondertussen blijft de prijs van fosfaatrechten zakken. Op 21 november lag de prijs net iets onder de € 230. Twee maanden daarvoor was dat nog € 50 hoger. Veltman constateert dat het aanbod momenteel groter is dan de vraag. Dit leidt tot een prijsdaling.’We hebben dit jaar gemerkt dat prijs van fosfaatrechten bijna dagprijzen zijn geworden. Van de ene op de andere dag kan de prijs zo € 5 hoger of lager zijn.’
